Etkili Rapor Tasarlama Teknikleri - 7 (Golden Ratio - Altın Oran)

Etkili Rapor Tasarlama Teknikleri yazı serisiyle rapor tasarımlarının kalitesine katkı sağlayacak ipuçlarını vermeye devam ediyoruz. Bir önceki yazımızda odaklandığımız Focal Points konusu ile vermek istediğimiz mesajların etkisini arttırabilecek kritik noktaların neler olabileceğini paylaşmıştık. Ressamlar ve fotoğrafçılar tarafından kullanılan Rule of Third formülü sayesinde kompozisyonlardaki estetik daha doyurucu hale gelebilmektedir. Yazıya bir göz atmak isterseniz :

http://abdullahkise.blogspot.com.tr/2015/10/etkili-rapor-tasarlama-teknikleri-6.html

Serinin bu kısmında tasarım kalitesini yükseltecek başka bir ulvi konudan daha bahsedeceğiz; Altın Orandan (Golden Ratio).

Altın oranın ilk olarak ne zaman bulunduğuna veya kullanıldığına dair net bir bilgi yok. Ancak şuanda gözümüze estetik görünün hemen hemen her yerde ölçüt olarak ya bu oran kullanılmıştır veya bu orana yaklaşılmıştır. Matematik ve sanatta bir bütünün parçaları arasındaki en uyumlu oran olarak kabul edilen altın oran yaklaşık olarak 0,618033989 sayısına tekabül etmektedir.

Ayçiceği, papatya, çam kozalağı, bitkilerin yaprak dizilişleri, insan vucudundaki azalar, deniz kabuğu vs. gibi bir çok doğal güzellik altın oranı sağlayan tasarıma sahiptir. Bununla birlikte Mimar Sinan’ın eserleri, otomativ sanayi, Mona Lisa ve Aziz Jerome tabloları, mısır piramitleri gibi yüksek kalite eserlerde, hatta günlük hayatımızda sıkça kullandığımız kitap sayfaları, kibrit kutuları, oyun kağıtları, bayraklar gibi gözümüze hoş gelen insan berecerisi tasarımlarda da altın oran özenle tatbik edilmiştir.

Peki, rapor tasarlama konusu ile ne ilgisi var bu altın oranın?

Mehmet Suat Bergil “... Eğer uygulama veya işlev unsurları açısından hoşa giden ya da son derece dengeli olan bir forma ulaşılmışsa, orada Altın Sayı'nın bir fonksiyonunu arayabiliriz... Altın Sayı, matematiksel hayal gücünün değil de, denge yasalarına ilişkin doğal prensibin bir ürünüdür.” diyor. Yani tasarımlarımıza bir denge getirmek istiyorsak altın orana güvenebiliriz.

Bunu nasıl yapacağımızı öğrenmek için öncelikle altın dikdörtgenin ne olduğunu bilmemiz gerekir. Eğer kısa kenarının uzun kenarına olan oranı altın oran kadar olan bir dikdörtgen çizersek aşağıda görülen altın dikdörtgeni elde etmiş oluruz.

Altın dikdörtgenin içine bir kare çizersek geriye kalan dikdörtgen parça da altın dikdörtgen olur. Bu şekilde devam edilerek iç içe sayısız altın dikdörtgenler ve kareler oluşturulabilir. Elde ettiğimiz karelerin orta noktalarını birleştirirsek altın spirali keşfetmiş oluruz. Bu spiral sanat eserlerinde incelikli bir şekilde kullanılırsa hareket izlenimi elde edilir. Bu durumu açıklamak için ‘dinamik simetri’ ismi kullanılmıştır. Bu çok özel sarmal deniz kabuklarında, salyangozlarda ve yukarıda belirttiğimiz gibi evrenin her köşesinde gizlenmiştir.

Özetle altın oranın kullanıldığı yerler göze hoş gelir.

Eğer tasarımlarımızı bu farkındalıkla gözden geçirirsek altın orana ne kadar ihtiyaç olduğunu görebiliriz.

Julie Koesmamo’nun http://www.mssqlgirl.com/ sitesinde paylaştığı bir resim altın oranın tasarımlarda nasıl kullanılabildiğine dair güzel bir örnek olmuş.

Tasarımlarında altın oranı uygulamak isteyenlere kolaylık sağlayacak yazılımlar da mevcut. Şu linkten bir tanesine erişebilirsiniz: http://www.phimatrix.com/download-1618-pro/

Bir önceki yazımızda bahsettiğimiz Third of Rule formulü ile Golden Ratio uygulaması bir biriyle ilişkilidir. Dolayısıyla atıfta bulunmanın faydalı olacağını düşünüyorum ve aşağıdaki videoyı sizlerle paylaşıyorum. Bu videoda sözünü ettiğimiz teknikler kullanılarak görsel mesajın etkisinin nasıl arttırıldığına şahit olabilirsiniz.

https://www.youtube.com/watch?v=dOMRWxo0ixo

Golden Ratio ve Third of Rule tekniklerinin karşılaştırılmasını incelemek isterseniz şu videoya bir göz atabilirsiniz:

https://www.youtube.com/watch?v=eiILn3NZ4OE

Serinin bu bölümünde odaklandığımız Altın Oran sayesinde tasarımlarınız göze çok daha hoş gelecektir. Yeter ki mesajlarınızı küçülen dikdörtgenlere doğru kıvrılan spiraller boyunca verin. Çünkü insan zihni akışın bu spiral boyunca devam ettiğini varsayar. Siz de mesajlarınızı insan doğasına uygun şekilde vermiş olursunuz.

Faydalı olması dileğiyle...